هایک‌ویژن (Hikvision) یکی از معروف‌ترین برندهای دوربین مداربسته در دنیا است. دستگاه DVR هایک‌ویژن به دلیل پایداری، کیفیت بالا و امکانات نرم‌افزاری پیشرفته در بین نصابان و کاربران خانگی محبوب هستند.
یکی از قابلیت‌های مهم این دستگاه‌ها، تنظیم حالت ضبط (Recording Mode) است که به شما امکان می‌دهد تا ضبط مداوم (Continuous Recording) یا ضبط زمان‌بندی‌شده (Scheduled Recording) را فعال کنید.
تفاوت ضبط مداوم و ضبط زمان‌بندی‌شده — چه زمانی از کدام استفاده کنیم
ضبط مداوم (Continuous) : دستگاه تمام مدت (مثلاً 24×7) تصویر را ضبط می‌کند. مناسب مکان‌های با حساسیت بالا (پول‌فروشی، طلا فروشی، محیط‌های صنعتی). مزیت: هیچ لحظه‌ای از دست نمی‌رود. معایب: مصرف زیاد فضای هارد و امکان نیاز به هارد بزرگ‌تر.
ضبط زمان‌بندی‌شده (Scheduled): ضبط فقط در بازه‌های مشخص (مثلاً ساعات کاری یا شب) انجام می‌شود. مناسب دفاتر، فروشگاه‌ها و منازلی که نیاز به ضبط 24 ساعته ندارند. مزیت: صرفه‌جویی در فضا. معایب: امکان از دست رفتن تصویر در زمان‌های خاموش.
ترکیبی: اغلب بهترین عملکرد با ترکیب روش‌ها حاصل می‌شود ضبط مداوم با کیفیت پایین در تمام مدت و ضبط با کیفیت بالاتر یا با نرخ فریم بیشتر در ساعات حساس؛ یا ضبط زمان‌بندی‌شده در ساعات کاری و ضبط مبتنی بر حرکت در ساعات غیرکاری.
ورود به منو و مسیرهای مهم در DVR هایک‌ویژن (قدم‌به‌قدم)
این بخش کار با منوی داخلی DVR هایک ویژن را گام به گام توضیح می‌دهد. فرض می‌کنیم به صفحه و موس متصل هستید و رمز ادمین را دارید.
1. با موس روی صفحه راست کلیک → Main Menu را انتخاب کنید.
2. وارد شوید (username: admin — رمز عبور را وارد کنید).
3. مسیرهای کلیدی که نیاز دارید:
Configuration → Record → Schedule (برای تنظیم زمان‌بندی ضبط)
Configuration → Record → Basic Settings / Encode (برای تنظیمات رزولوشن/فریم/بیت‌ریت)
o Configuration → Storage → HDD یا HDD Management (برای فرمت/بررسی هارد و وضعیت SMART)
Configuration → Event → Motion Detection (برای تنظیم‌ها و لینک کردن به ضبط)
Configuration → Event → Alarm (برای سنسورها و دکمه‌های خارجی)
System → Maintenance → Firmware (برای آپدیت فریمور)
Network → Platform Access / Hik-Connect (برای دسترسی از راه دور و موبایل)
نکته: نام‌ها در نسخه‌های مختلف فریمور ممکن است کمی متفاوت باشند؛ اما منطق و مسیر کلی یکسان است.
فعال‌سازی ضبط مداوم (Continuous) — آموزش مرحله‌به‌مرحله
1. منو → Configuration → Record → Schedule
2. انتخاب کانال: از فهرست کانال‌ها، کانالی که می‌خواهید تنظیم کنید را انتخاب کنید (مثلاً Channel 1).
3. تیک Enable یا Enable Schedule را بزنید.
4. در قسمت نوع ضبط (Record Type) معمولاً گزینه‌هایی مانند Normal / Continuous / Motion / Alarm / Motion & Alarm وجود دارد — گزینه Continuous (Normal) را انتخاب کنید.
5. جدول زمان (Time Table): برای هر روز (Mon–Sun) بازه 00:00–24:00 را انتخاب/علامت‌گذاری کنید (در برخی منوها کشیدن موس یا کلیک روی سلول‌ها).
6. در صورت نیاز به اعمال تنظیم روی سایر کانال‌ها، از دکمه Copy استفاده کنید و مقصد را مشخص کنید.
7. Apply → OK.
نتیجه: دوربین انتخابی از آن پس به‌صورت 24 ساعته ضبط خواهد کرد.
فعال‌سازی ضبط زمان‌بندی‌شده (Scheduled) — ساخت الگوهای واقعی
ضبط زمان‌بندی‌شده به شما امکان تنظیم دقیق ساعات برای هر روز را می‌دهد.
مثال عملی: فروشگاه — ضبط در ساعات کاری با کیفیت بالا، شب‌ها فقط در صورت تشخیص حرکت.
1. منو → Configuration → Record → Schedule
2. Channel 1 انتخاب شود.
3. در جدول، برای هر روز بازه‌های مورد نظر را اضافه کنید:
o شنبه تا چهارشنبه: 08:00–18:00 (Continuous / Normal)
o شنبه تا چهارشنبه: 18:00–08:00 (Disable یا Motion)
o پنج‌شنبه: 08:00–12:00 (Continuous)
o جمعه: Disable
4. نوع ضبط هر بازه را جداگانه انتخاب کنید (مثلاً روزها Continuous، شب‌ها Motion).
5. Copy → انتخاب کانال‌های مقصد → Apply.
الگوی پیشنهادی برای ادارات:
• روزهای کاری: 07:30–18:30 — Continuous
• غیر کاری: Motion only (با حساسیت متوسط)
ترکیب ضبط مداوم با Motion Detection و Alarm (پیکربندی حرفه‌ای)
ترکیب ضبط مداوم با Motion Detection بهترین بهره‌وری را ارائه می‌دهد:
حالت پیشنهادی:
o روزها: ضبط معمولی با فریم و رزولوشن بالاتر (برای کیفیت شواهد)
o شب‌ها: ضبط با فریم پایین‌تر + Motion-triggered ضبط با فریم/بیت‌ریت بالاتر در صورت تشخیص حرکت
پیوند (Linkage) بین Motion و Record:
1. منو → Configuration → Event → Motion Detection
2. منطقه (ROI) و حساسیت را تعریف کنید. (مثلاً ورودی و خروجی های مهم را فعال کنید، مناطق با حرکت طبیعی مثل درختان را غیرفعال کنید)
3. در بخش Linkage Method گزینه Enable Record را بزنید و مشخص کنید کدام کانال‌ها و چه مدت پس از رویداد باید ضبط کنند (Pre-record و Post-record).
Pre-record: معمولاً 5–10 ثانیه (تا از قبل از تشخیص، تاخیرها ضبط شود)
Post-record: 10–60 ثانیه یا بیشتر بسته به نیاز.
نکته برای نصاب: Pre-record نیازمند تنظیم صحیح buffer در DVR و فایل‌سیستم هارد است؛ مقدار بسیار بالا می‌تواند باعث مصرف بیشتر CPU شود.
تنظیمات Encoding: رزولوشن، فریم‌ریت، بیت‌ریت
تنظیم کیفیت ضبط تعادل بین نیاز به تصویر واضح و محدودیت فضای ذخیره‌سازی یا پهنای باند است.
رزولوشن (Resolution)
o 1080p (2MP): کافی برای اکثر سناریوها
o 3–4MP: مناسب برای جزئیات بیشتر (پلاک‌خوانی یا چهره‌خوانی از فاصله نزدیک)
o 5MP و بالاتر: فقط اگر واقعاً نیاز دارید — حجم قابل توجهی ایجاد می‌کند.
فریم‌ریت (FPS)
o 15 فریم در ثانیه برای محیط‌های با حرکات متوسط مناسب است.
o 25–30 fps برای ثبت حرکت سریع (مثل خروجی/ورودی‌های شلوغ) استفاده شود.
o 7.5–10 fps برای صرفه‌جویی در فضا در شرایط کم‌حرکت.
بیت‌ریت (Bitrate)
o VBR (Variable Bit Rate) توصیه می‌شود؛ کیفیت را حفظ می‌کند و در صحنه‌های کم‌جزئیات بیت‌ریت کاهش می‌یابد.
o CBR (Constant) وقتی نیاز به پهنای باند ثابت برای انتقال از راه دور دارید مناسب است.
پیشنهادهای عددی (مثالی)
• دوربین 2MP @ 15fps: بیت‌ریت حدود 1500–2500 kbps (1.5–2.5 Mbps)
• دوربین 4MP @ 15fps: بیت‌ریت حدود 3000–4000 kbps (3–4 Mbps)
(این اعداد حدودی‌اند و بسته به محتوای صحنه و کدک تغییر می‌کنند.)
محاسبه فضای ذخیره‌سازی (HDD sizing) — فرمول و مثال‌های واقعی
فرمول پایه (برای محاسبه حجم روزانه یک دوربین)
برای محاسبه دقیق از فرمول زیر استفاده کنید:
GB_per_day_per_camera = (bitrate_kbps * 1000 * seconds_per_day) / 8 / (1024³)
توضیح واحدها
- bitrate_kbps: بیت‌ریت متوسط موردنظر بر حسب کیلوبیت بر ثانیه (kbit/s) — مثلاً 2000 یعنی 2 Mbps
- seconds_per_day = 24 × 3600 = 86400
- تقسیم بر 8 برای تبدیل بیت به بایت
- تقسیم بر 1024³ برای تبدیل بایت به گیگابایت (GiB)
جدول نمونه (محاسبه‌شده)
(اعداد تقریباً و برای نمایش کاربردی)
- 1 Mbps (1000 kbps) ≈ 10.06 GB / روز / دوربین
- 2 Mbps (2000 kbps) ≈ 20.12 GB / روز / دوربین
- 4 Mbps (4000 kbps) ≈ 40.23 GB / روز / دوربین
- 8 Mbps (8000 kbps) ≈ 80.47 GB / روز / دوربین
(محاسبات بالا بر اساس فرمول دقیق و تبدیل واحدها انجام شده‌اند — به‌طور خلاصه هر 1 Mbps حدود 10 گیگابایت در روز مصرف می‌کند.)
مثال عملی: سایز هارد برای 8 کانال، هر کانال 4 Mbps، نگهداری 30 روز
- مصرف روزانه هر دوربین @4 Mbps = 40.23 GB
- مصرف روزانه 8 کانال = 40.23 × 8 = 321.84 GB/day
- برای 30 روز = 321.84 × 30 = 9655.2 GB ≈ 9.42 TB
- اضافه کردن ضریب ایمنی (مثلاً 20%) برای overhead و فایل‌های لاگ: 9.42 × 1.2 ≈ 11.3 TB
- نتیجه: برای این سناریو به حداقل یک هارد 12 TB یا آرایش RAID/مجموعه‌ای معادل نیاز دارید.
نکته: عدد نهایی بستگی به نوع فشرده‌سازی (H.264/H.265) و محتوای صحنه دارد؛ H.265 معمولاً 30–50% صرفه‌جویی در فضا می‌کند. اگر از H.265 استفاده کنید، نیاز ممکن است به ~6–8 TB کاهش یابد نسبت به H.264.
نکات نصب و نصاب حرفه‌ای (تجربه‌محور)
این بخش مخصوص نصابان حرفه‌ای است اما برای آنکه به‌صورت کاربردی باشد نکات را واضح و عملی می‌نویسم.
- از هاردهای Surveillance یا NAS با قابلیت ضبط 24×7 استفاده کنید (هاردهای معمولی دسکتاپ مناسب ضبط مداوم نیستند).
- بررسی SMART و log های هارد را هر 3–6 ماه انجام دهید.
- اگر نیاز به افزونگی بالا دارید، از NVR/DVR با پشتیبانی RAID استفاده کنید.
- همیشه فریمور DVR را به‌روزرسانی کنید (از وب‌سایت رسمی هایک‌ویژن یا کانال‌های معتبر).
- پسورد پیش‌فرض را تغییر دهید و از رمز قوی استفاده کنید.
- دسترسی از راه دور فقط از طریق Hik-Connect یا VPN امن شود.
مشکل‌یابی رایج و راه‌حل‌ها
ضبط انجام نمی‌شود:
o بررسی HDD Management → وضعیت هارد (Not Initialized / Unformatted / Read-only). فرمت هارد (Format) را انجام دهید (قبل از فرمت از بکاپ بگیرید).
o مطمئن شوید Schedule برای آن کانال فعال است.
پر شدن سریع هارد:
o بیت‌ریت خیلی بالاست — بیت‌ریت یا رزولوشن را کاهش دهید یا Overwrite را فعال کنید.
تاخیر در ضبط Motion (رویداد دیر ذخیره می‌شود):
o Pre-record را افزایش دهید (مثلاً 5–10 ثانیه) و از buffer مناسب اطمینان حاصل کنید.
تصویر پاره‌پاره یا نویز:
o چک کردن کانکتورها و کابل‌ها — تعویض BNC یا کابل پیشنهاد می‌شود.
دوربین‌ها گم می‌شوند یا offline می‌شوند (برای IP):
o چک کردن IP conflicts، DHCP، پورت‌ها و پهنای باند شبکه.
فایل‌های ضبط آسیب‌دیده یا قابل پخش نیستند:
o از ابزار بکاپ سرویس‌های هایک‌ویژن یا نرم‌افزار iVMS-4200 برای استخراج و تعمیر استفاده کنید.
بکاپ‌گیری، آرشیو و بهترین شیوه‌ها
- بکاپ روزانه/هفتگی: از ویدئوهای مهم به‌صورت هفتگی روی NAS یا هارد اکسترنال بکاپ بگیرید.
- استخراج و دانلود: برای مراحل قانونی، از قابلیت Export با فرمت .mp4 یا فرمت مورد تایید استفاده کنید.
- ثبت لاگ تغییرات: هر تغییر تنظیمات (فریمور، تنظیمات ضبط) را مستندسازی کنید تا در صورت بروز مشکل به عقب برگردید.
پرسش‌های متداول (FAQ)
آیا ضبط مداوم باعث افزایش سایش هارد می‌شود؟
ج: بله هاردهای معمولی ممکن است عمر کوتاه‌تری داشته باشند؛ از هاردهای مخصوص Surveillance استفاده کنید و SMART را چک کنید.
بهتر است H.265 را انتخاب کنم یا H.264؟
ج: اگر دستگاه و دوربین از H.265 پشتیبانی می‌کنند، H.265 فضای ذخیره را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد؛ اما پردازش بیشتری نیاز دارد.
اگر DVR پر شود چه اتفاقی می‌افتد؟
ج: معمولاً گزینه Overwrite وجود دارد که فایل‌های قدیمی را حذف و جدید را جایگزین می‌کند؛ اما اگر غیر فعال باشد، ضبط متوقف می‌شود.
چگونه از راه دور فقط ویدئوی خاصی را دانلود کنم؟
ج: از نرم‌افزار iVMS-4200 یا Hik-Connect استفاده کنید؛ زمانی که به لیست ضبط‌ها می‌روید، بازه زمانی را انتخاب و Export را بزنید.
جمع‌بندی و نکات پایانی
- انتخاب بین ضبط مداوم و زمان‌بندی‌شده بستگی به ریسک، بودجه و نیازهای محل دارد.
- برای اکثریت کاربردها، ترکیب ضبط زمان‌بندی‌شده در ساعات کم‌اهمیت و ضبط مبتنی بر حرکت در زمان‌های دیگر، بهترین بازده را می‌دهد.
- محاسبه دقیق فضای هارد قبل از نصب، یکی از مهم‌ترین مراحل است — یک محاسبه ساده نشان می‌دهد که هر 1 Mbps حدود 10 گیگابایت در روز مصرف می‌کند.
- نصابان حرفه‌ای باید به کابل‌کشی، تأمین برق، انتخاب هارد مناسب و پیکربندی امنیتی توجه ویژه کنند.
- با انجام تنظیمات فوق، می‌توانید کنترل کاملی بر نحوه ضبط دستگاه DVR هایک‌ویژن خود داشته باشید.
- اگر به دنبال ضبط ۲۴ ساعته و بدون وقفه هستید، حالت Continuous Recording بهترین گزینه است.
- اما اگر می‌خواهید در زمان‌های خاص یا با تشخیص حرکت ضبط انجام شود، بهتر است از Scheduled یا Motion Recording استفاده کنید.